Дезинформациите во македонскиот интернет простор се шират забрзано и ги има сè повеќе. Загриженост за ова прашање истакна и Европската комисија во најновиот Извештај за 2022 година за напредокот на С. Македонија во нејзиниот евроинтеграциски пат
Пишува: Симона Атанасова
Во Извештајот се вели дека постојат „растечки закани од дезинформации“, а како главен извор на различни видови на дезинформации ги посочуваат онлајн медиумите и социјалните мрежи.
Онлајн медиумите не се регулирани со конкретен закон, а постојат различни ставови за потребата од регулација, особено во поглед на растечките закани од дезинформации. Онлајн медиумите и платформите на социјалните медиуми се главниот извор на дезинформации, мисинформации, говор на омраза, прекршување на професионалните стандарди и прекршување на правата на интелектуална сопственост, се вели во Извештајот на ЕК за 2022 година.
Во контекст на дезинформациите коишто доаѓаат во врска со војната во Украина, од Комисијата во Извештајот го нотираат фактот дека Владата во март 2022 година го забранила реемитувањето на руски ТВ канали со измена на Законот за рестриктивни мерки.
Говорот на омраза е забранет и онлајн и офлајн, но тој опстојува на интернет, потенцираат од Европската комисија.
За Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги забележуваат дека била проактивна во промовирањето на медиумската писменост, родовата еднаквост во медиумските програми, како и во осудата на притисоците и заканите врз новинарите и медиумите. Притоа се додава дека:
Транспарентноста на медиумската сопственост е законска обврска за аудио-визуелните и печатените медиуми. Сепак, нема законски обврски за онлајн медиумите во однос на сопственоста на медиумите.
Во однос на хибридните закани, од Комисијата нотираат дека Северна Македонија го завршила истражувањето за хибридни ризици на ЕУ со цел да се идентификуваат системските ранливости и да се рационализира помошта што ја дава ЕУ на ова поле.
Врз основа на препораките на ЕУ од истражувањето, владата ја усвои Националната стратегија за градење отпорност и справување со хибридни закани (2021-2025), заедно со Акционен план во декември 2021 година каде што е вклучен широк опсег на активности за справување со предизвиците на дезинформации и хибридни закани, велат од ЕК.
За да се подобри ситуацијата, според Комисијата, потребни се кампањи да се информираат засегнатите страни и пошироката јавност за да може да се зголеми нивната отпорност наспроти дезинформациите.
Од Европската комисија додаваат дека медиумските здруженија треба да продолжат со промовирање на воспоставениот регистар на онлајн медиуми (promedia.mk) со цел да се зголеми професионалноста и стандардите на онлајн новинарството.
„Вистиномер“ со користење на својата стручна, сеопфатна и стандардизирана методологија за проверка на факти во изминатата година дебанкираше стотици невистинити објави на различни теми, како на социјалните мрежи така и дезинформации објавени во медиумите.
Дезинформациите не се проблем само во Северна Македонија
Дезинформациите се глобален проблем и не се присутни само во С. Македонија. Европската Унија и земјите членки, исто така, се соочуваат со овој предизвик кој е брзорастечки.
Марија Габриел, европската комесарка за иновации, истражување, култура, образование и млади пред неколку дена изјави дека:
Дезинформациите се шират на интернет шестпати побрзо од вистината.
Таа се повика на студија, според која 80 отсто од граѓаните на ЕУ ги гледаат лажните вести како проблем во нивната земја и за демократијата. Според неа, податоците покажуваат дека половина од Европејците на возраст од 15 години не знаат како да разликуваат дезинформации. Еврокомесарката посочи дека дезинформациите доведуваат до поделеност во општеството и предизвикуваат штета.
Овој напис е изработен во рамките проектот Промовирање на пристап до веродостојни вести за борба против дезинформации, имплементиран од Фондацијата Метаморфозис. Написот, кој е првично објавен во Вистиномер, e овозможен со поддршка на американската непрофитна фондација NED (National Endowment for Democracy). Содржината на написот е одговорност на авторот и не секогаш ги одразува ставовите на Метаморфозис, НЕД или нивните партнери.
Крадењето авторски текстови е казниво со закон. Преземање авторски текстови и фотографии од ©DRNKA.MK е дозволено само делумно и со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
