Лицата со физичка попреченост во Струмица немаат соодветен пристап во струмичкиот Суд, а камоли до судниците и службите во зградата. Од Судот велат дека се свесни за овој проблем и дека нивната полиција помага на оваа категорија на лица да стасаат до судниците на прв или втор кат, или до судските служби. Истражувањето на Коалицијата за правично судење констатира дека пристапот е лош и до Народниот правобранител, адвокати, извршители, единствено соодветна пристапна рампа има до Обвинителството, но секаде недостасуваат патокази на Брајово писмо
Пишува: Ване Трајков
Се чувствуваме како да немаме достоинство кога ни треба некаков судски документ, или пак, треба да ги оствариме нашите права, дали како тужени или тужители. Не се опишува колку е непријатно чувството да чекаш да те кренат на раце и носат до судница или до шалтер, ни раскажува Мери Туџарова, секретар на Здружението на телесно инвалдизирани лица ,,Мобилност” од Струмица.
Туџарова секојденвно се обидува да ги разбуди институциите да направат пристапни рампи – до и во нивните објекти, за слободно движење на лицата со инвалидски количка или други ортопедски помагала. Таа вели дека кога нивни членови треба да одат до струмичкиот Суд, мора да се потпрат на нивни најблиски, или пак, на персоналните асистенти бидејќи Основниот суд во Струмица на главниот влез нема пристапна рампа.
Да влезеш сам со инвалидска колична во струмичкиот суд е невозможно. На главниот влез нема пристапна рампа. Внатре, исто така, е ограничено движењето бидејќи во зградата нема лифт ниту до службите, ниту пак, до судниците. Мора да чекаш некој да ти помогне или да се потпреш на своите најблиски. Во тие моменти се чуствуваме најтешко, беспомошно оти на раце те креваат со инвалиидска количка и те носат до просторијата каде имаш потреба. Едноставно не е пријатно, како да си граѓанин од втор ред. Ќе мора да се размисли нешто да се направи за полесен пристап во Судот во Струмица, иако има пристап од кај службениот влез кој е обично затворен и каде рампата е несоодветна и повторно сам не можеш да влезеш, вели Туџарова која нагласува дека не е само струмичкиот Суд, туку проблем се речиси сите јавни институции во Струмица
Од Основниот суд во Струмица признаваат дека немаат пристап за лица со попречености од главниот влез, велат бил изведен пристап од страничниот- службениот влез. Нивни вработени и припадници на судската полиција помагале на оваа категорија на граѓани кога треба да завршат одредена работа во оваа судска институција
Зградата на Основниот суд Струмица при нејзината изградба не предвидела вакво архитектонско-градежно решение. Пред повеќе години имаше силно настојување дополнително да се изведе пристап за лица со попречености од главниот влез и лифт, но архитектонско – градежна можност за изведба нема. Поради немање лифт, пристапот до судниците во судската зграда за лица кои се со попречености и се движат со помош на инвалидски колички е отежнато, освен за судницата 1 која се наоѓа на приземјето од зградата. Припадниците на судската полиција во случај на потреба од присуство на лице со попреченост и телесен инвалидитет во судниците на првиот спрат од судската зграда им пружаат помош, со што им се овозможува присуство на судење или остварување на кое било право во Судот, велат од струмичкиот Суд.
И од Здружението на лица со интелектуална попреченост ,,Порака” од Струмица реагираат на ограничениот и тежок пристап во Судот во Струмица. Според Горан Сачевски во Судот проблем се и тактилните патеки за слепите и лицата со оштетен вид, а во институцијата нема ниту Брајово писмо преку кое би можеле да се насочат лицата до одредена просторија.
Ниту една судница во Судот не е пристапна за лицата со физичка попреченост. Лицата кои користат инвалидски колички, или пак, други ортопедски помагала не може да се движат слободно. Исто така, нема ознаки со Брајово писмо за слепи лица за движење, а нема ниту тактилни патеки, ниту пак, има услови да се овозможи препис на документи на Брајово писмо. Судот како институција има вработено лице одговорно за конакт за лица со попречености кое е судски соработник. Во Судот постои регистар со едно лице на овластени судски толкувачи од и на знаковен јазик, вели Сачевски
Сачевски преку ,,Коалицијата за правично судење”, направи истражување на ова тема кое покажа поразителни бројки и за останатите субјеки кои директно или индиректно се поврзани со правдата. Речиси ниту една адвокатска или извршителска канцеларија нема пристапна рампа, а кај нотарите состојбта е нешто подобра.
Речиси 76 отсто од вкупно 75 адвокатски канцеларии во Струмица, се непристапни, односно се наоѓаат на горни катови во згради, без лифтови и пристапни рампи на влезовите. Околу 16 отсто од нив со мала интервенција може да овозможат пристапност. Само 8 отсто од адвокатските канцеларии може да се каже дека се целосно пристапни за лица со телесна попреченост. Ситуацијата со извршителските канцеларии, исто така, е разочарувачка. Дури 72 осто, од вкупно 7 извршителски канцеларии, се целосно непристапни за лица со телесна попреченост, односно до нив водат скалила, а во зградите каде што се наоѓаат нема лифтови и пристапни рампи на влезовите, стои во анализата на Коалицијата за правично судење која детектира подобри услвои кај нотарите за пристап на лциата со попреченост.
Од 9 нотарски канцеларии 67 отсто се пристапни, а останатите со мала интервенција може да направат пристапни рами
Во Струмица единствено соодветна пристапна рампа има ОЈО, кое се премести во нова зграда која се реновираше и адаптираше со средства од ЕУ. Но и таму се детектираат одредни пропусти за лицата со попреченост
ОЈО Струмица кое со неодамнешното преместување во нова зграда, е целосно пристапно за лица со телесна попреченост преку поставена пристапна рампа на главниот влез, како и пристапна рампа поставена на приземјето која води до приемното одделение и собата за сослушување. За жал и ОЈО Струмица нема ознаки на Браилово писмо, ниту пак, тактилни ленти за слободно и самостојно движење и навигација на лица со оштетен вид низ објектот, вели Сачевски
ЕУ и во својот последен Извештај нотира дискриминација на лицата со попреченост
Лицата со попреченост и понатаму се соочуваат со значителна дискриминација, и директна и индиректна, поради пречките во инфраструктурата, недостиг на информации и услуги, дискриминирачко однесување и социјална исклученост. Народниот правобранител во 2020 година прими 37 поплаки за дискриминација на деца и возрасни со попреченост, стои во Извештајот на ЕК за последната година.
Овој напис е изработен во рамките проектот Проверка на фактите за напредокот на Северна Македонија кон ЕУ, имплементиран од Фондацијата Метаморфозис. Написот, кој е првично објавен во Вистиномер, e овозможен со поддршка на американската непрофитна фондација NED (National Endowment for Democracy). Содржината на написот е одговорност на авторот и не секогаш ги одразува ставовите на Метаморфозис, НЕД или нивните партнери.
Крадењето авторски текстови е казниво со закон. Преземање авторски текстови и фотографии од ©DRNKA.MK е дозволено само делумно и со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
