Органското производство во охридскиот регион во зародиш

Само двајца земјоделци во охридско се сертифицирани за органско производство, а ниту еден пчелар од овој регион не ги исполнува условите. Неконтролираната употреба на пестициди во јуни годинава предизвика голем помор на пчели во охридските села. Недостаува едукација и примена на законите. Европската комисија нотира мал напредок во областа на руралниот развој

Пишува: Соња Рилковска

Само двајца земјоделци во охридксиот регион имаат сертификат за органско производство. Едниот од нив е Акин Сезер, земјоделец од Турција, кој десетина години живее во Охрид.

Добил сертификат и е во почетна фаза на прилагодување кон органско земјоделство. На бавчата во „Андон Дуков“ сади органски садници со семиња донесени од Турција. Успешно произведува повеќе илјади корени на артичока, аспарагус, патлиџани, пиперки, јагоди и други видови зеленчук и овошје. Вели дека не употребува пестициди и дека на неговата плодна бавча има исклучиво органско производство.

Јас веднаш почнав ставка за органски производи и веќе имаме сертификација во прва фаза. Сега имаме две години пат, треба да се одржува органското производство според пропишаните протоколи. Клиентите сакаат да купуваат органски производи, сакаат здрава храна без пестициди. Имаме пласман, имаме заинтересирани купувачи кои сакаат да користат органска храна во Охрид, вели за „Вистиномер“ Сезер.

Прилагодувањето кон органско производство е многу долг и скап процес, а земјоделците не успеваат да ги користат средства од ИПАРД програмите бидејќи, како што велат, се доста комплицирани.

Не сум аплицирал за ИПАРД, тие програми се комплицирани за мене. Се бара да вложуваш од сопствен џеб, а потоа после извесен период се чека да добиеш повратни средства, што и не е сигурно кога и дали ќе ги добиеш, додава Сезер.

НЕМА ПЧЕЛАР ОД ОХРИДСКИОТ РЕГИОН, КОЈ ПРОИЗВЕДУВА ОРГАНСКИ МЕД

Ниту еден пчелар од охридскиот регион не произведува органски мед. Од вкупно 65 регистрирани пчелари во „Пчеларското здружение Охрид“, ниеден нема сертификат за органско производство. Велат дека сакаат, но потребни се многу пари за преадаптација на производството.

Има две агенции во државата кои одобруваат органско производство на мед и пчеларство. Процедурите се комплицирани. Нема органски шеќер, нема органски прихрани, никој не ги произведува. Треба да се промени целата опрема што е навистина голема инвестиција, Има период за адаптација од неколку години, но инвестицијата е голема за буџетот на пчеларите, вели во изјава за „Вистиномер“ Тони Јосифоски, претседател на „Пчеларското здружение Охрид“.

Иако, во ИПАРД прогрмите за поддршка на земјоделството и руралниот развој има многу неискористени средства, пчеларите велат дека не знаат како да ги користат, а поголемиот дел од нив не ги исполнуваат ни условите

Не познавам пчелар кој може да ги исполни сите услови во ИПАРД програмите. Националната програма за поддршка која беше лимитирана до 1.500 евра можеше да се искористи, за мали инвестиции и поддршка на земјоделието. ИПАРД програмите се премногу комплицирани, додава Јосифоски.

НЕКОНТРОЛИРАНАТА УПОТРЕБА НА ПЕСТИЦИДИ ПРЕДИЗВИКА ГОЛЕМ ПОМОР НА ПЧЕЛИ ВО ОХРИДСКО

Пчеларите од охридско во јуни годинава се соочија со голем помор на пчелите, кои беа отруени поради несовесно и невнимателно прскање на овошјето со пестициди.

Штети во пчеларниците забележаа пчелари од повеќе села, Орман, Косел, Ливоишта, Вапила, Лескоец, Велгошти, Оровник, Подмолје, Мешеишта, Долно и Горно Лакочереј, Требеништа. Пчелните семејства кои беа во јуни најразвиени со овој помор беа преполовени.

Овоштарите,  ненамерно во јуни ни нанесоа огромна штета. Пчелата која беше излезена на паша во неколку наврати ја уништија. Се стремиме кон здрава храна, органско производство, но за жал се употребуваат јаки пестициди што целосно ги уништуваат пчеларниците и тоа ќе се одрази и на производството на мед, вели Јосифоски.

Неконтролираната употреба на најразлични видови пестициди, кои секој земјделец си ги купува на своја рака мора да запре.

Оваа неконтролирана употреба на пестициди, кај овоштарите и земјоделците мора да сопре. Не се знае кој какви пестициди и во колкава мера ги употребува. Мора да има поголема контрола од инспекциските служби, вели Јосифоски.

Примената на пестициди не е на соодветно ниво од аспект на стручност. Тоа е поради ниското ниво на совест, законските прописи и нивното спроведување, изјави во јуни агрономот за ТВМ телевизија Мирослав Трајчевски агроном од Охрид.

Недостасува заедничка комуникација помеѓу сите фактори вклучени во овој проблем, недостасува едукација, подобра примена на законите.Треба да се одржуваат едукации, барем во периодот на цветање на овошките, да се едуцираат земјоделците за користа и штетноста од препаратите, инаку во денешно време индустриско производство во голем обем на храна без употреба на пестициди не е можно. Тие се неопходно зло. Но мора да се заштитат пчелите, мора да се читаат и почитуваат упатствата за употреба на пестицидите со што овој проблем може да се сведе на минимум, рече Трајчески.

ЕВРОПСКАТА КОМИСИЈА ВО ПОСЛЕДНИОТ ИЗВЕШТАЈ НОТИРА МАЛ НАПРЕДОК

Националната политика за рурален развој треба да се усогласи со правото на ЕУ. Во однос на политиката за квалитет, спроведувањето на шемите за квалитет беше бавно поради тоа што административните капацитети и понатаму се недоволни и покрај секторскиот потенцијал за традиционални производи и ознака на потекло, стои во Извештајот на ЕК.

Во однос на органското земјоделство, законодавството, надлежниот орган, контролните тела и системот за акредитација и сертификација се воспоставени и функционални. Следењето и контролата на сертификација на органското производство и на производите треба да се спроведуваат посистематски. Постои потенцијал за понатамошен развој на секторот и за целосно искористување на можностите во рамките на ИПАРД III Програмата, се нотира во Извештајот.

Во Извештајот се вели дека е постигнат одреден напредок во усогласувањето со правилата на ЕУ за заедничкото уредување на пазарите (ЗУП) преку подготовка на режими специфични за стоки за вино и мед, овошје и зеленчук. Забележан е и напредок во искористувањето на ИПАРД програмите.

Во областа на руралниот развој, постигнат е добар напредок во апсорпцијата на фондовите на ЕУ во рамките на Инструментот за претпристапна помош за рурален развој (ИПАРД II). До крајот на 2020 година, исплатите на примателите надминаа 4 милиони евра. Сепак, од суштинско значење е да се зголеми бројот на вработени во Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој. Подготовките на ИПАРД III Програмата напредуваат, стои во Извештакот на ЕК.

Овој напис е изработен во рамките проектот Проверка на фактите за напредокот на Северна Македонија кон ЕУ, имплементиран од Фондацијата Метаморфозис. Написот, кој е првично објавен во Вистиномер, e овозможен со поддршка на американската непрофитна фондација NED (National Endowment for Democracy). Содржината на написот е одговорност на авторот и не секогаш ги одразува ставовите на Метаморфозис, НЕД или нивните партнери.

Крадењето авторски текстови е казниво со закон. Преземање авторски текстови и фотографии од ©DRNKA.MK е дозволено само делумно и со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.